Dag allemaal,
Zoals beloofd een artikel uit het e-magazine EGELSKOP.
Onlangs
stond er een foto in de krant van een nijlpaard dat door een overstroming
ontsnapt was uit een dierentuin in Tbilisi. Er stond bij dat dit dier zeer
gevaarlijk is, maar dat ze nu gedwee meeliep omdat ze een verdoving had gehad.
Ook waren er tijgers en leeuwen ontsnapt, maar die waren door lokale jagers
geschoten. Eigenlijk is het nijlpaard veel gevaarlijker, dan de leeuwen en de
tijgers, want het nijlpaard heeft van alle dieren de meeste menselijke
slachtoffers op zijn geweten. In sommige delen van Afrika kan je 's avonds niet
veilig rondlopen, omdat je het risico loopt onder de voet gelopen te worden
door een nijlpaard. In Nederland hebben we dit soort dieren, gelukkig, niet.
Ook geen krokodillen, olifanten, leeuwen en tijgers. Betekent dit dat de mensen
in Nederland geen angst voor dieren hebben? Iedereen kent wel de verhalen over
de vervelende wespen.
Met
name in augustus heb je daar veel last van. Dan komen ze af op zoetigheid.
Nadat de jonge koninginnen uitgekomen zijn neemt het broednest af en hoeven de
werksters niet meer voor de larven te zorgen. Ze kunnen dan op eigen gewin
uitgaan. Nu is dat nog niet zo ver. De werksters zijn nu nog druk doende om
insecten te vangen voor hun larven. Ze hebben nu nog geen oog voor bier,
limonade of gebak. We hoeven nu nog niet bang voor hun te zijn. Wel zie je nu
veel insecten vliegen die veel op bijen of wespen lijken. Dit zijn
zweefvliegen. Hier heb je in principe niks van te vrezen, maar dat weet niet
iedereen. Ik hoor mensen regelmatig roepen "pas op een wesp", terwijl
het een zweefvlieg is.
Een
zweefvlieg behoort tot de orde van de tweevleugeligen, en daarmee kan je hem
goed onderscheiden van de wesp, die vier vleugels heeft.
Het
is niet voor niks dat de zweefvlieg zoveel op een wesp lijkt. Hierdoor lopen ze
ook minder gevaar om door vogels aangevallen te worden. De kleuren van een wesp
geven aan dat ze gevaarlijk is en beter niet aangevallen kan worden. De
zweefvlieg heeft dit geïmiteerd. Door dezelfde vorm en kleuren aan te nemen
zend ze ook dit signaal af terwijl ze in werkelijkheid niet gevaarlijk is. Een
vogel die eerder een vervelende ervaring met een wesp heeft gehad, bedenk zich
wel twee keer voordat ze een zweefvlieg aanvalt. Hebben we
dan
echt geen gevaarlijke dieren in Nederland. Ja wel, hoor ik veel mensen roepen,
we hebben veel muggen in Nederland. Muggen zijn lastig, echt gevaarlijk kan ik
ze niet noemen. In Nederland hoeven we niet bang te zijn voor bijvoorbeeld
Malaria. Of voor knokkelkoorts. Dit zijn ziekten die door muggen veroorzaakt
worden, maar niet door de muggensoorten die in Nederland voorkomen. Hebben we
dan echt geen gevaarlijke dieren? Misschien toch wel. Vorige week zag ik op tv
een stukje over teken op de televisie. Door het koude voorjaar hebben we er nu
nog niet zoveel last van, maar als het warmer wordt de komende tijd, dan zullen
ze wel actiever worden. Teken behoren tot de klasse van de spinachtigen, en
vormen een onderklasse met de mijten. Teken hebben ook 8 poten en geen zes,
zoals insecten. Teken zijn parasieten en leven van bloed wat ze opzuigen uit
zoogdieren, vogels of reptielen.
Ze
zijn te onderscheiden van spinnen doordat ze geen duidelijke scheiding hebben
tussen het kopborststuk en het achterlijf. In normale toestand is een teek zeer
klein, slechts enkele millimeters. Teken hebben zowel een larve- als een
nimfstadium voor ze volwassen worden. In het larve stadium hebben ze nog 6
poten, vanaf het nimfstadium hebben ze 8 poten. Ook de larven bijten zich al
vast aan een gastheer om bloed te kunnen zuigen. Nadat de larve zich verveld
heeft tot nimf zal ze opnieuw een gastheer zoeken. Als dit lukt dan zuigt ze
zich vol,
laat zich vallen en vervelt tot volwassen exemplaar. Na de vervelling herhaalt
dit zich voor de derde keer. Opnieuw probeert de teek een gastheer te vinden om
bloed op te zuigen. Ook zal de teek nu op zoek gaan naar een partner om te
paren. De bevruchte vrouwtjes leggen zeer veel eieren, want de kans dat de
larven of nimfen een gastheer vinden is maar klein. Als het niet lukt dan
verhongeren ze. Dit klinkt allemaal nog onschuldig, maar waarom zijn ze nu zo
gevaarlijk. Na steekmuggen zijn teken de belangrijkste verspreiders van
schadelijke bacteriën. In Nederland brengen ze onder andere de Borrelia
bacterie over. Deze bacterie veroorzaakt de ziekte van Lyme. Deze ziekte kan in
een gevorderd stadium zeer ernstige gezondheidsklachten tot gevolg hebben.
Actief zijn in de natuur, vooral naast de gebaande paden, lijkt ineens niet
meer zo onschuldig. Niet dat je gelijk met een geweer op pad moet, maar je moet
wel alert zijn. Mijn advies, geniet met volle teugen van de natuur, maar wapen
je zelf met lange broek, sokken erover en lange mouwen. Dan maken de teken
weinig kans.
Het
artikel is van Michael de Bruijn, ook de foto van de zweefvlieg.
De
andere twee foto’s zijn overgenomen uit Wikipedia.
Wat het volgende keer gaat worden, weet ik nog niet.
Voor nu de groeten en liefs van Henk.
